شبکه آزمایشگاه‌های علمی ایران (شاعا) - آزمایشگاه مرکزی
شبکه آزمایشگاه های علمی ایران (شاعا)
استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود و مصرف مدبرانه، از رهنمودهای مقام عظمای ولایت می باشد که در سخنرانی ها و پیام های مختلف ایشان در ارتباط با اصلاح الگوی مصرف و همت مضاعف به آنها تأکید گردیده است. با توجه به وجود ظرفیت های پژوهشی بسیار مناسب کشور در حوزه های مختلف اعم از تجهیزات آزمایشگاهی، نیروی انسانی، فضاهای کالبدی، اطلاعات علمی، یافته های پژوهشی در دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، دستگاه های اجرایی و بخش های عمومی و خصوصی، همگرایی و هماهنگی بین این ظرفیت ها باعث استفاده صحیح و بهینه از آنها می شود. بنابراین، اشتراک ظرفیت های پژوهشی با تشکیل شبکه های پژوهشی و به طور خاص شبکه آزمایشگاه ها به صورت ملی و بین المللی ضروری است.
بدون تردید، یکی از نیازهای ضروری توسعه علم و فناوری، امکان دسترسی به آزمایشگاه های پیشرفته و افراد متخصص در این زمینه می باشد، که بتوانند به پژوهشگران خدمات لازم را ارائه کنند. از این رو، لازم است با همکاری دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، پارک های علم و فناوری و شرکت های دولتی و خصوصی مرتبط، یک شبکه آزمایشگاهی قدرتمند ایجاد کرد که قابلیت ارائه خدمات لازم به طیف وسیعی از متقاضیان را داشته باشد. در حال حاضر آزمایشگاه های زیادی در سطح کشور در درون دانشگاه ها، مؤسسات پژوهشی و شرکت های دولتی و خصوصی وجود دارند که هر کدام در سطوح و حوزه های مختلف به فعالیت مشغول می-باشند؛ که بدون وجود یک منبع اطلاعاتی جامع و به روز در بسیاری از موارد آزمایشگاه ها به خرید و توسعه تجهیزات خود و انجام آزمایش های موازی می پردازند که موجب افزایش هزینه تحقیق و توسعه آنها می شود.
تعریف شبکه آزمایشگاهی
به مجموعه ای از آزمایشگاه های علمی متعامل اطلاق می شود که در قلمروهای مختلف جغرافیایی به صورت مستقل یا وابسته به دانشگاه ها، واحدهای پژوهشی، دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی و عمومی به صورت فیزیکی یا الکترونیکی، روابط و تعاملات دو سویه خود را با حقوق و تکلیف معین برقرار می کنند.
تعریف آزمایشگاه همکار
به آزمایشگاه هایی گفته می شود که در توسعه شبکه به کار گرفته می شوند و طبق ضوابط معینی که مشخص خواهد شد، همکاری می نمایند.
چشم انداز
شناسایی، شبکه سازی و به اشتراک گذاری تجهیزات، توانمندی ها و ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری آزمایشگاه های تحقیقاتی کشور به نحوی که در پایان برنامه پنجم توسعه، همه ظرفیت ها و توانمندی های آزمایشگاهی علمی کشور در شبکه های یکپارچه ملی، منطقه ای و یا استانی قرار گیرد تا خدمات آنها با کیفیت مناسب، در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه ممکن در دسترس اعضای هیأت علمی، محققان و متخصصان کشور قرار گیرد.
مأموریت شبکه
مأموریت شبکه عبارت است از ایجاد و توسعه فضای مجازی یکپارچه با حضور کلیه آزمایشگاه های علمی کشور به منظور تعامل و همکاری مشترک جهت ارائه خدمات به کلیه اعضای هیأت علمی، محققان، متخصصان و متقاضیان خدمات آزمایشگاهی کشور، با کیفیت مطلوب و با حداقل هزینه و زمان ممکن.
اهداف شبکه
شبکه آزمایشگاهی به منظور ایجاد بستر مناسب برای ارائه خدمات آزمایشگاهی به پژوهشگران و استفاده بهینه از ظرفیت های آزمایشگاهی موجود در کشور با اهداف ذیل تشکیل می شود:
- تهیه شناسنامه و ایجاد بانک اطلاعاتی آزمایشگاه ها، فضاهای کالبدی آنها (اعم از نیروی انسانی متخصص، امکانات، تجهیزات و ...)
- بهره گیری حداکثری از ظرفیت ها، منابع و توانمندی های آزمایشگاهی و بهره برداری بهینه اقتصادی از آنها
- فراهم آوردن امکان ارزیابی آزمایشگاه های شبکه و رتبه بندی آنها (رتبه بندی درون شبکه ای) به منظور توسعه متوازن
- تلاش برای استاندارد نمودن فعالیت های آزمایشگاهی در سطح ملی و بین المللی و همکاری با دستگاه های استانداردسازی ملی و بین المللی
- تجهیز و تکمیل آزمایشگاه های موجود و زنجیره های ناقص آزمایشگاهی
اصول و سیاست های کلی حاکم بر ایجاد شبکه
- توجه جامع به تمامی مؤلفه های زیرساخت آزمایشگاهی از جمله مواد مصرفی، تجهیزات، نیروی انسانی توانمند، دانش فنی، نرم افزار و مدیریت
- امکان دسترسی آسان کلیه متخصصان به خدمات آزمایشگاهی
- توسعه همگام زیرساخت آزمایشگاهی، به موازات توسعه فناوری مرتبط در کشور
- پوشش خدمات آزمایشگاهی در تمام مراحل، از پژوهش تا تولید
- توجه ویژه به ساخت تجهیزات و توسعه درون زای زیرساخت های آزمایشگاهی
- پرهیز از سرمایه گذاری های موازی و غیر بهره ور
- اولویت دادن به استفاده بهینه، تکمیل و ارتقاء ظرفیت های موجود نسبت به خرید تجهیزات
- ایجاد همکاری های بین المللی در زمینه خدمات آزمایشگاهی
مزایای ایجاد شبکه
- امکان استفاده متقابل آزمایشگاه های عضو شبکه از امکانات یکدیگر و حداکثرسازی بهره برداری از منابع و توانمندی های علمی (سخت افزاری و نرم افزاری)
- نهادینه کردن فرهنگ به اشتراک گذاری منابع و توانمندی های علمی و آزمایشگاهی (سخت افزاری و نرم افزاری)
- مشارکت استادان، پژوهشگران و صاحبنظران در پروژه های تحقیقاتی مشترک
- جلوگیری از خریدهای غیر ضروری و تکراری و در نتیجه کاهش هزینه های تحقیق و توسعه
- افزایش توان خرید تجهیزات گران قیمت و پیچیده از طریق سرمایه گذاری مشترک
- امکان ارائه خدمات مطلوب تر به متقاضیان و پژوهشگران (اعم از دولتی و خصوصی)
- امکان ارتباط بهتر بین مراکز علمی، صنعتی و تولیدی
- زمینه سازی برای طراحی و ساخت تجهیزات مهم آزمایشگاهی در داخل کشور
- ایجاد زمینه شناسایی دقیق ظرفیت های منطقه ای برای توسعه علمی، اقتصادی و اجتماعی و در نتیجه کمک به برنامه ریزی و آمایش منطقه ای
- زمینه سازی برای انجام پژوهش های مشترک در سطح سازمانی، منطقه ای، ملی و بین المللی
- ایجاد مطلوبیت در نحوه سرمایه گذاری های ملی و بین المللی برای توسعه ظرفیت های پژوهشی
استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود و مصرف مدبرانه، از رهنمودهای مقام عظمای ولایت می باشد که در سخنرانی ها و پیام های مختلف ایشان در ارتباط با اصلاح الگوی مصرف و همت مضاعف به آنها تأکید گردیده است. با توجه به وجود ظرفیت های پژوهشی بسیار مناسب کشور در حوزه های مختلف اعم از تجهیزات آزمایشگاهی، نیروی انسانی، فضاهای کالبدی، اطلاعات علمی، یافته های پژوهشی در دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، دستگاه های اجرایی و بخش های عمومی و خصوصی، همگرایی و هماهنگی بین این ظرفیت ها باعث استفاده صحیح و بهینه از آنها می شود. بنابراین، اشتراک ظرفیت های پژوهشی با تشکیل شبکه های پژوهشی و به طور خاص شبکه آزمایشگاه ها به صورت ملی و بین المللی ضروری است.
بدون تردید، یکی از نیازهای ضروری توسعه علم و فناوری، امکان دسترسی به آزمایشگاه های پیشرفته و افراد متخصص در این زمینه می باشد، که بتوانند به پژوهشگران خدمات لازم را ارائه کنند. از این رو، لازم است با همکاری دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، پارک های علم و فناوری و شرکت های دولتی و خصوصی مرتبط، یک شبکه آزمایشگاهی قدرتمند ایجاد کرد که قابلیت ارائه خدمات لازم به طیف وسیعی از متقاضیان را داشته باشد. در حال حاضر آزمایشگاه های زیادی در سطح کشور در درون دانشگاه ها، مؤسسات پژوهشی و شرکت های دولتی و خصوصی وجود دارند که هر کدام در سطوح و حوزه های مختلف به فعالیت مشغول می-باشند؛ که بدون وجود یک منبع اطلاعاتی جامع و به روز در بسیاری از موارد آزمایشگاه ها به خرید و توسعه تجهیزات خود و انجام آزمایش های موازی می پردازند که موجب افزایش هزینه تحقیق و توسعه آنها می شود.
تعریف شبکه آزمایشگاهی
به مجموعه ای از آزمایشگاه های علمی متعامل اطلاق می شود که در قلمروهای مختلف جغرافیایی به صورت مستقل یا وابسته به دانشگاه ها، واحدهای پژوهشی، دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی و عمومی به صورت فیزیکی یا الکترونیکی، روابط و تعاملات دو سویه خود را با حقوق و تکلیف معین برقرار می کنند.
تعریف آزمایشگاه همکار
به آزمایشگاه هایی گفته می شود که در توسعه شبکه به کار گرفته می شوند و طبق ضوابط معینی که مشخص خواهد شد، همکاری می نمایند.
چشم انداز
شناسایی، شبکه سازی و به اشتراک گذاری تجهیزات، توانمندی ها و ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری آزمایشگاه های تحقیقاتی کشور به نحوی که در پایان برنامه پنجم توسعه، همه ظرفیت ها و توانمندی های آزمایشگاهی علمی کشور در شبکه های یکپارچه ملی، منطقه ای و یا استانی قرار گیرد تا خدمات آنها با کیفیت مناسب، در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه ممکن در دسترس اعضای هیأت علمی، محققان و متخصصان کشور قرار گیرد.
مأموریت شبکه
مأموریت شبکه عبارت است از ایجاد و توسعه فضای مجازی یکپارچه با حضور کلیه آزمایشگاه های علمی کشور به منظور تعامل و همکاری مشترک جهت ارائه خدمات به کلیه اعضای هیأت علمی، محققان، متخصصان و متقاضیان خدمات آزمایشگاهی کشور، با کیفیت مطلوب و با حداقل هزینه و زمان ممکن.
اهداف شبکه
شبکه آزمایشگاهی به منظور ایجاد بستر مناسب برای ارائه خدمات آزمایشگاهی به پژوهشگران و استفاده بهینه از ظرفیت های آزمایشگاهی موجود در کشور با اهداف ذیل تشکیل می شود:
- تهیه شناسنامه و ایجاد بانک اطلاعاتی آزمایشگاه ها، فضاهای کالبدی آنها (اعم از نیروی انسانی متخصص، امکانات، تجهیزات و ...)
- بهره گیری حداکثری از ظرفیت ها، منابع و توانمندی های آزمایشگاهی و بهره برداری بهینه اقتصادی از آنها
- فراهم آوردن امکان ارزیابی آزمایشگاه های شبکه و رتبه بندی آنها (رتبه بندی درون شبکه ای) به منظور توسعه متوازن
- تلاش برای استاندارد نمودن فعالیت های آزمایشگاهی در سطح ملی و بین المللی و همکاری با دستگاه های استانداردسازی ملی و بین المللی
- تجهیز و تکمیل آزمایشگاه های موجود و زنجیره های ناقص آزمایشگاهی
اصول و سیاست های کلی حاکم بر ایجاد شبکه
- توجه جامع به تمامی مؤلفه های زیرساخت آزمایشگاهی از جمله مواد مصرفی، تجهیزات، نیروی انسانی توانمند، دانش فنی، نرم افزار و مدیریت
- امکان دسترسی آسان کلیه متخصصان به خدمات آزمایشگاهی
- توسعه همگام زیرساخت آزمایشگاهی، به موازات توسعه فناوری مرتبط در کشور
- پوشش خدمات آزمایشگاهی در تمام مراحل، از پژوهش تا تولید
- توجه ویژه به ساخت تجهیزات و توسعه درون زای زیرساخت های آزمایشگاهی
- پرهیز از سرمایه گذاری های موازی و غیر بهره ور
- اولویت دادن به استفاده بهینه، تکمیل و ارتقاء ظرفیت های موجود نسبت به خرید تجهیزات
- ایجاد همکاری های بین المللی در زمینه خدمات آزمایشگاهی
مزایای ایجاد شبکه
- امکان استفاده متقابل آزمایشگاه های عضو شبکه از امکانات یکدیگر و حداکثرسازی بهره برداری از منابع و توانمندی های علمی (سخت افزاری و نرم افزاری)
- نهادینه کردن فرهنگ به اشتراک گذاری منابع و توانمندی های علمی و آزمایشگاهی (سخت افزاری و نرم افزاری)
- مشارکت استادان، پژوهشگران و صاحبنظران در پروژه های تحقیقاتی مشترک
- جلوگیری از خریدهای غیر ضروری و تکراری و در نتیجه کاهش هزینه های تحقیق و توسعه
- افزایش توان خرید تجهیزات گران قیمت و پیچیده از طریق سرمایه گذاری مشترک
- امکان ارائه خدمات مطلوب تر به متقاضیان و پژوهشگران (اعم از دولتی و خصوصی)
- امکان ارتباط بهتر بین مراکز علمی، صنعتی و تولیدی
- زمینه سازی برای طراحی و ساخت تجهیزات مهم آزمایشگاهی در داخل کشور
- ایجاد زمینه شناسایی دقیق ظرفیت های منطقه ای برای توسعه علمی، اقتصادی و اجتماعی و در نتیجه کمک به برنامه ریزی و آمایش منطقه ای
- زمینه سازی برای انجام پژوهش های مشترک در سطح سازمانی، منطقه ای، ملی و بین المللی
- ایجاد مطلوبیت در نحوه سرمایه گذاری های ملی و بین المللی برای توسعه ظرفیت های پژوهشی